Kamboçya ve Tayland, önceki gün tartışmalı sınırlarında çatışmaya girdi ve bu olay, iki Güneydoğu Asya ülkesi arasındaki ilişkileri son on yılların en düşük seviyesine indirdi.

Çatışmalar, Tayland‘ın Surin eyaletindeki 80’den fazla köyden ve yakın sınır bölgelerinden yaklaşık 40 bin kişinin tahliye edilmesine neden oldu.
Tayland Sağlık Bakanlığına göre, Tayland-Kamboçya sınırında meydana gelen askeri çatışmalarda 14 Taylandlı öldü, 46 kişi yaralandı. 

Sınırda aylardır tırmanan gerginlik, Tayland’da bir siyasi krizin patlak vermesine katkıda bulundu. Tayland Başbakanı Paetongtarn Shinawatra görevden alındı.

Haziran ayında, Sinawatra, Kamboçya’nın fiili lideri ve mevcut başbakanın babası olan Hun Sen’i arayarak, tırmanan sınır gerginliklerini görüşmek istedi. Hun Sen, Tayland’ın eski başbakanı ve güçlü bir siyasi hanedanın lideri olan babası Thaksin Shinawatra ile yakın bağları olan ve ülkenin en zengin adamlarından biri olan Hun Sen ile yakın bağları bulunuyor.

TELEFONDA “AMCA” DİYE HİTAP ETTİ

Hun Sen, Paetongtarn’ın Tayland’ın güçlü ordusunu küçümsediği ve saygılı bir üslup kullandığı görülen telefon görüşmesinin kaydını yayınladı. Paetongtarn, Hun Sen’e “amca” diye hitap etti ve onun istediği her şeyi “ayarlayacağını” söyledi. Buna tepki olarak, binlerce protestocu Bangkok sokaklarına döküldü. Paetongtarn özür dilese de göreve gelmesinden bir yıl geçmeden, iktidar koalisyonu içinden de dahil olmak üzere istifa etmesi için baskı gördü.

Temmuz ayı başında, Tayland mahkemesi onu görevden uzaklaştırdı.

ÇATIŞMALARIN ARKA PLANI

Amerikan New York Times gazetesinin aktardığına göre iki ülke arasında uzun süredir devam eden gerginlikler, mayıs ayı sonlarında Tayland ve Kamboçya askerleri arasında sınırda çıkan çatışmanın ardından tırmanmaya başladı. 

Tayland ve Kamboçya, hem işbirliği hem de rekabet ilişkisi içinde. İki ülke, büyük ölçüde Fransa’nın Kamboçya’yı yönettiği dönemde çizilen 800 kilometre uzunluğundaki kara sınırını paylaşıyor. Bu sınır, zaman zaman askeri çatışmalara sahne olurken siyasi gerginliklerinde kaynağı hale gelmişti.

TARİHE KARŞI KİNLERİ VAR

CNN International’a konuşan Bangkok’taki Chulalongkorn Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörü olan Thitinan Pongsudhirak, “Her iki taraf, Kamboçyalılar ve Taylandlılar, tarihe karşı kin besliyor. Taylandlılar, Fransızların Tayland’dan bazı toprakları alıp Kamboçya’ya verdiğini düşünüyor. Kamboçyalılar ise buranın çok uzun zaman önce kendilerine ait bir medeniyet olduğunu ve nihayetinde bu toprakların kendilerine ait olduğunu düşünüyor” dedi.

Ancak bunun eşit şartlarda bir mücadele olmadığı, Tayland ordusunun hem personel hem de silah açısından Kamboçya ordusunu gölgede bıraktığı belirtiliyor. Tayland’ın 361 bin kişilik aktif görevli personeli, Kamboçya’nın insan gücünün üç katı.

NATO DIŞI ÖNEMLİ BİR MÜTTEFİK

Ayrıca ABD, Tayland‘ı NATO dışı önemli bir müttefik olarak sınıflandırıyor ve bu da Bangkok’un silah programları için on yıllardır ABD’nin desteğinden yararlanmasını sağlıyor.

Temmuz ayı başında, Tayland mahkemesi onu görevden uzaklaştırdı.
İki ülke, yüzlerce yıldır ara sıra askeri çatışmalar ve milliyetçi rekabetler yaşadı. Sınır anlaşmazlıkları, 1907 yılında Fransa’nın Kamboçya‘daki sömürge yönetimi sırasında oluşturulan bir haritaya kadar uzanıyor. İki ülke bu haritayı farklı şekilde yorumluyor.

2008’den bu yana aralıklı olarak askeri çatışmalar yaşanıyor ancak son kez ölümcül bir çatışma 2011’de meydana geldi. O yıl, tartışmalı bölgede yaklaşık bir hafta süren çatışmalarda siviller de dahil olmak üzere en az 15 kişi hayatını kaybetmiş ve on binlerce sivil yerinden edilmişti.

Çatışmalar, her iki tarafın da hak iddia ettiği eski tapınakların bulunduğu ormanlık sınır bölgesinde yoğunlaşmıştı.