Sri Lanka kıyılarında gönüllüler hala, 2021 yılında X-Press Pearl gemisinin batmasıyla okyanusa yayılan milyarlarca zehirli plastik atığı temizlemeye çalışıyor.

Çıkan yangın ve ardından geminin batışı, sadece plastik değil; nitrik asit, motor yağı, kurşun, lityum pilleri ve epoksi reçinesi gibi deniz yaşamına son derece zararlı maddeleri de okyanusa karıştırdı.

O dönem sahile vuran ölü kaplumbağalar, yunuslar ve balıklar felaketin boyutunu gözler önüne serdi. Ancak bilim insanlarına göre, hasar yalnızca o anla sınırlı kalmadı. Yeni araştırmalar, plastiklerin zamanla daha da zehirli hale geldiğini ortaya koyuyor.

BÜYÜK ZEHİRLİ BİR SÜNGER

Manchester Metropolitan Üniversitesi’nden çevre kimyacısı Dr. David Megson, mikroplastik atıkların “okyanustan kimyasalları emerek büyük zehirli bir süngere dönüştüğünü” söylüyor.

Gönüllüler ilk günlerde günde 300-400 kilo atık toplarken, ilerleyen zamanlarda bu miktar birkaç kiloya kadar düştü. Kumun altına gömülen mikroplastikler, temizlenmesi neredeyse imkânsız hale geldi.

YANGIN UYARILARI GÖZ ARDI EDİLDİ

X-Press Pearl, 2021 Mayıs ayında Dubai’den Malezya’ya gitmek üzere yola çıktı. Ancak yola çıktığı andan itibaren tehlike sinyalleri veriyordu.

İçerisinde nitrik asit taşıyan bir konteyner sızdırmaya başlamıştı. Katar ve Hindistan, geminin bu tehlikeli yükü boşaltma taleplerini reddetti. 19 Mayıs gecesi Sri Lanka kara sularına girdiğinde konteyner yaklaşık sekiz gündür sızıntı yapıyordu.

Sabaha karşı gemi alev aldı. Müdahalelere rağmen yangın kısa sürede tüm gemiyi sardı. İki hafta içinde battı ve taşıdığı tüm tehlikeli yükü okyanusa boşalttı.

BENZERİ GÖRÜLMEMİŞ BİR TAHRİBAT

Felaketin ardından sahiller beyaz plastik atıklarla kaplandı. Çevreci gönüllülerden oluşan Pearl Protectors adlı kuruluşun kurucusu Muditha Katuwawala, yaşananları “savaş filmi gibiydi” sözleriyle anlatıyor.

Bilim insanları ise plastik taneciklerin sadece fiziksel değil kimyasal bir tehlike haline geldiğine dikkat çekiyor.

FELAKETİN BEDELİ 6 MİLYAR DOLAR OLABİLİR

Ülkenin önde gelen çevre ekonomistlerinden Prof. Prashanthi Guneeardena’ya göre felaketin toplam bedeli 6 milyar doları bulabilir.

Bu hesaba turizm kaybı, balıkçılık sektörünün çöküşü ve zehirli gaz bulutlarının insan sağlığına etkisi de dahil.