İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi, Avrupa ülkelerinin Tahran’a Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarını geri getirme çabalarına karşılık Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile işbirliğinin askıya alınacağını duyurdu.

Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyinin açıklamasına göre, Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın başkanlığında toplanan Konsey, bölgedeki durumu ve İsrail’in bölgedeki saldırganlığını ele aldı.

2015’teki nükleer anlaşmanın taraflarından İngiltere, Fransa ve Almanya’nın, Tahran’a BM yaptırımlarını geri getirme çabalarının da görüşüldüğü toplantıda, İran‘ın mevcut koşullardaki politikasının, bölgede barış ve istikrarın sağlanması için mümkün olduğunca işbirliği yapmak olacağı vurgulandı.

İran’ın İsrail ve ABD’nin saldırıları sonrasında askıya aldığı denetimlerin yeniden başlamasını sağlayacak şekilde UAEA ile 9 Eylül’de varılan anlaşmaya işaret edilerek “Dışişleri Bakanlığının, Ajans ile işbirliği yapmasına ve sorunu çözmeye yönelik planlar sunmasına rağmen Avrupa ülkelerinin eylemleri, Ajans ile işbirliğini fiilen askıya alacaktır.” ifadelerine yer verildi.

PEZEŞKİYAN: BOYUN EĞMEYECEĞİZ

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, 2025 Dünya Bilim Olimpiyatları’nda madalya kazanan İranlı gençler için Tahran’da düzenlenen törende yaptığı konuşmada, 2015’teki nükleer anlaşmanın Avrupalı tarafları İngiltere, Fransa ve Almanya’nın ülkesine BM yaptırımlarını geri getirme imkanına sahip “snapback” mekanizmasını işletme kararına ve BM Güvenlik Konseyi’nde devam eden sürece değinerek, “Dün gece snapback yaptırımlarını geri getirmek için toplandılar. Yolumuzu mu tıkıyorlar? Yolu, beyinler ve düşünceler bulur veya yeni yol açar. Bizim önümüzü kesemezler.” dedi.

İsrail ve ABD’nin hazirandaki saldırılarında nükleer tesislerin bombalandığını hatırlatan Pezeşkiyan, “Natanz’ımızı ve Fordo’muzu (İran’ın uranyum zenginleştirme tesisleri) vurabilirler ancak Natanz’ı ve Natanz’dan çok daha önemli şeyleri inşa eden ve inşa etmeye devam edecek olanın bizim insanlarımız olduğunun farkında değiller. Engelleri aşabileceğimize ve kötü niyetlilerin yolumuzu kesemeyeceğine inanmak yeterlidir. İlerleme azmi, iradesi ve yeteneği olan hiç kimsenin önü hiçbir şekilde kesilmez. Aşırı taleplere asla teslim olmayacağız ve boyun eğmeyeceğiz.” diye konuştu.

BM’DE “SNAPBACK” MEKANİZMASI NEDİR?

İngiltere, Fransa ve Almanya, ABD’nin tek taraflı çekilmesinden sonra uygulanmayan 2015’teki nükleer anlaşmada yer verilen ve “snapback” olarak adlandırılan, İran’a anlaşmayı ihlal ettiği gerekçesiyle BM yaptırımlarını yeniden getirme imkanına sahip mekanizmayı 28 Ağustos’ta işletme kararı almıştı.

İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, Avrupalı tarafların, “anlaşmanın temellerini ihlal ettikleri” ve “anlaşmadaki katılımcı rollerini kaybettikleri” için mekanizmayı harekete geçirebilecek hukuki dayanağa sahip olmadığını ifade etmişti.

Nükleer anlaşmanın taraflarından Rusya ve Çin ise Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyine (BMGK) İran ile ortak gönderdikleri mektupta, Avrupalı ülkelerin İran’a BM yaptırımlarını geri getirebilecek “snapback” mekanizmasını işletme kararının “hukuken geçersiz” ve “mantıksız” olduğunu savunmuştu.

İran, İsrail ve ABD’nin saldırıları sonrasında askıya aldığı denetimlerin yeniden başlamasını sağlayacak şekilde UAEA 9 Eylül’de anlaşmaya vardı. Avrupa ülkeleri tarafından olumlu karşılanan bu adım yeterli görülmemişti.

Tahran’a BM yaptırımlarını kaldıran 2231 sayılı BMGK kararında yer alan “snapback” mekanizmasının rutin prosedürü doğrultusunda, BMGK’ye sunulan ve İran’a yönelik yaptırımların geri getirilmemesini öngören bir tasarı dün yapılan oylamayla reddedilmişti.

“Snapback” süreci, yeni karara yol açacak son dakika bir anlaşma olmaz ya da son tarih uzatılmazsa 28 Eylül gece yarısı sona erecek ve İran’a BM yaptırımları otomatik olarak yeniden yürürlüğe girecek.

Kaynak: NTV