Hamas ve İsrail heyetleri arasında, esir takasına yönelik dolaylı müzakereler, Mısır’ın Şarm eş-Şeyh kentinde devam ediyor.

Filistinli grup, bugün yaptığı açıklamada, 7 Ekim’deki Aksa Tufanı Operasyonu’nun İsrail işgaline karşı “tarihi bir yanıt” olduğunu ifade etti. Hamas, İsrail’in uluslararası toplumun sessizliği altında iki yıldır Gazze Şeridi’ndeki Filistinli sivillere karşı işlediği suçları ısrarla sürdürdüğünü belirtti.

Hamas, onlarca yıldır süren İsrail işgali ve saldırılarına karşı 7 Ekim 2023’te İsrail’e karşı Aksa Tufanı Operasyonu adını verdiği harekâtı başlatmıştı. Saldırılar sırasında 1.200 kişi hayatını kaybetti. 251 İsrailli rehin alınarak Gazze’ye götürüldü.

Bu operasyonun ardından yoğun bombardımanlarla İsrail’in Gazze Şeridi’nde soykırımı başladı. İşgal ise hem Batı Şeria hem de Gazze’de genişledi. İsrail, o tarihten beri sadece bombalarla değil, özellikle çocukları hedef alan sistematik açlıkla da Filistinliler üzerinde savaş yürütüyor.

Hamas, tüm bunların, “uluslararası toplumun utanç verici sessizliği ve işbirliği ile benzeri görülmemiş bir Arap ihaneti eşliğinde” gerçekleştiğini belirterek, “İki yıldır acı, zulüm, baskı, büyük ıstıraplar sürüyor ve ağır bedeller ödeniyor. Tüm bunlara rağmen direnişin gözü halen Kudüs’ün, Mescid-i Aksa’nın ve tüm Filistin’in özgürlüğünde” diye ekledi.

ÖLDÜRÜREN LİDERLERLER DE ANILDI

Özgürlük yolunda can veren “cesur direniş liderleri” olduğuna işaret edilen açıklamada, “Bu şehitlerin ön saflarında, (Hamas Siyasi Büro Başkanı) İsmail Haniye, (halefi) Yahya Sinvar, (Kassam Tugayları Genelkurmay Başkanı) Muhammed ed-Dayf, (Siyasi Büro Başkan Yardımcısı) Salih el-Aruri, özgürlük yolunda hayatlarını feda eden şehitler arasında yer almaktadır” ifadelerine yer verildi.

Hamas’ın 7 Ekim 2023’te gerçekleştirdiği Aksa Tufanı’nın “Filistin özgürlüğü yolunda atılan ilk adım” olarak nitelendirilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

“Savaş ve hem siyasi hem de askeri açıdan bölge ve çevresi üzerindeki etkileri sürüyor. Bu savaş, bölgenin siyasi ve askeri sahnesinde büyük bir dönüm noktası oluşturdu. İki yıl geçti ve halkımız halen toprağına kök salmış, direnişinin etrafında kenetlenmiş, ulusal ilkelerine sıkı sıkıya bağlı ve gayrimeşru vesayet projelerinden uzak bir şekilde kendi kaderini tayin etme hakkına sahip çıkmaktadır.”

“ABD‘NİN PLANI İÇİN TÜM ENGELLERİ AŞMAYA ÇALIŞIYORUZ”

Hamas yetkilisi Fevzi Berhum, Mısır’daki görüşmelere ilişkin açıklama yaptı. Barhum, Gazze’deki savaşı sona erdirmek için ABD’nin hazırladığı plan üzerinde anlaşmaya varılmasının önündeki tüm engelleri aşmaya çalıştıklarını söyledi.

Barhum, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun süreci engelleme girişimlerine karşı uyarıda bulunarak, Netanyahu’nun daha önceki tüm turları da kasten başarısızlığa sürüklediğini belirtti.

 “Heyetin öncelikleri arasında, kapsamlı ve kalıcı bir ateşkesin sağlanması ile İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki tüm bölgelerden tamamen çekilmesi yer alıyor” diyen Berhum, Hamas’ın, “insani yardım malzemelerinin kısıtlama olmaksızın girişini, yerinden edilenlerin evlerine dönmesinin garanti altına alınmasını hedeflediğini söyledi.

Ayrıca ulusal bir Filistinli teknokrat heyeti gözetiminde, kapsamlı yeniden imar sürecinin derhal başlatılmasını ve adil bir esir takası anlaşmasının yapılmasını” içeren bir anlaşmaya varmanın da temel hedefler arasında bulunduğunu ifade etti.

KATAR VE İSRAİL NE DİYOR?

Katar Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Macid el-Ensari, Gazze’de ateşkes görüşmelerinin devam ettiğini, hedeflerinin saldırıları bir an önce durdurmak ve ateşkes anlaşmasını dünyaya duyurmak olduğunu söylemişti.

İsrailli bir yetkili, dün İ24 haber sitesine yaptığı açıklamada, müzakerelerde kritik bir 48 saatle karşı karşıya olunduğunu söylemişti.

İsrail devlet televizyonu KAN’ın haberinde ise hem İsrail hem de ABD’de pozitif bir havanın hakim olduğu ve gelecek pazara kadar bir anlaşmaya varılabileceği öne sürüldü.

Beyaz Saray, ABD Başkanı Donald Trump, 29 Eylül’de İsrailli esirlerin serbest bırakılması ve Gazze’de ateşkesi öngören 20 maddelik bir planını açıklamıştı.

Tel Aviv yönetiminin ardından Hamas da 3 Ekim’de Trump’ın Gazze planındaki esir takasını kabul ettiğini ancak diğer bazı maddelerin müzakere edilmesi gerektiğini belirtmişti.

Beyaz Saray dün, teknik görüşmelerin sürdüğünü belirterek “Gazze planı konusunda çok hızlı hareket etmek istiyoruz” açıklamasını yaptı.

İLK GÜNDEM ÇEKİLME VE ESİRLERİN DURUMU

Mısır’daki görüşmelerde öncelikle İsrail Savunma Kuvvetleri’nin (IDF) çekileceği bölgeler ile esirlerin durumu ele alınıyor.

Görüşmeler, ABD Temsilcisi Steve Witkoff ve ABD Başkanlık Danışmanı Jared Kushner’in de katılımıyla gerçekleşiyor. İsrail heyetinde Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer, Şin Bet güvenlik servisi başkanı ve üst düzey yetkililer yer alıyor.

Hamas heyetine ise İsrail’in Doha saldırısında hedef aldığı Halil el-Hayye başkanlık ediyor.

20 MADDELİK PLANDA NELER VAR?

ABD Başkanı Donald Trump’ın 20 maddeden oluşan Gazze Planı, sadece ateşkes ya da rehine takası öngörmüyor. Gazze’de savaşın tamamen sona ermesini ve İsrail ordusunun bölgeden çekilmesini de içeriyor. Madde madde Trump’ın Gazze planı şöyle:

1. -Gazze, komşularına tehdit oluşturmayan, terörden arındırılmış bölge olacak.

   -Bölge, Gazze halkının yararına yeniden inşa edilecek.

   -İki taraf da bu öneriyi kabul ederse savaş hemen sona erecek.

   -İsrail ordusu, ABD, İsrail ve garantörlerin üzerinde anlaştığı standartlarda ve takvimde çekilecek.

   -ABD, Gazze’ye geçici uluslararası istikrar gücü oluşturmak için Arap ve uluslararası ortaklarla çalışacak.

   -İsrail’in bu anlaşmayı kamuoyu önünde kabul etmesinden sonraki 72 saat içinde hayatta ya da ölü tüm rehineler iade edilecek.

   -İsrail, cenazesi teslim edilen her İsrailli rehine için ölen 15 Gazzelinin cenazesini teslim edecek.

   -Tüm rehineler serbest bırakıldıktan sonra İsrail, ömür boyu hapis yatan 250 mahkumla 7 Ekim 2023’ten sonra alıkonulan 1700 Gazzeliyi serbest bırakacak.

   -Tüm rehineler geri verildikten sonra, barışçıl birlikte yaşama sözü veren ve silahlarını teslim eden Hamas üyelerine af tanınacak.

   -Gazze’den ayrılmak isteyen Hamas üyelerine, gidecekleri ülkelere güvenli geçiş sağlanacak.

   -Bu anlaşmanın kabulünü takiben, tüm yardımlar hemen Gazze Şeridi’ne gönderilecek.

   -Gazze Şeridi’ne yardım girişi ve dağıtım, BM ve Kızılay aracılığıyla, iki tarafın da müdahalesi olmadan gerçekleşecek

   -Gazze, geçici olarak teknokratlardan oluşacak Filistin komitesince yönetilecek.

   -Komiteye Trump başkanlık edecek, diğer üyeler daha sonra ilan edilecek.

   -Komitede, eski İngiltere Başbakanı Tony Blair’in de yer alması bekleniyor.

   -Komite, Filistin Yönetimi reform programını tamamlayana kadar Gazze’nin kalkınması için finansmanı sağlayacak.

   -Gazze’yi yeniden inşa etmek ve canlandırmak için ekonomik kalkınma planı hazırlanacak. Özel ekonomik bölge kurulacak.

   -Kimse Gazze’yi terk etmeye zorlanmayacak, gitmek ya da dönmek isteyenlere izin verilecek.

   -Hamas ve diğer gruplar, Gazze yönetiminde doğrudan veya dolaylı hiçbir role sahip olmayacaklarını kabul edecek.

   -İsrail Gazze’yi işgal ya da ilhak etmeyecek.

   -Hamas öneriyi geciktirir veya reddederse, öneri genişletilmiş yardım operasyonu da dahil olmak üzere terörden arınmış bölgelerde işletilecek.