TÜRKİYE DEVLETİNİN MAKARRIİDARESİ ANKARA ŞEHRİDİR

9 Ekim 1923’te Dışişleri Bakanı İsmet Paşa, “Türkiye devletinin makarrıidaresi (idare merkezi) Ankara şehridir” ifadesinin yer aldığı tek maddelik yasa tasarısını Meclis’e sundu.

10 Ekim’de İkdam gazetesinde yer alan haberde, “saat 2’den 6’ya kadar devam eden toplantıda İsmet Paşa ve arkadaşlarının verdikleri genelge gereğince Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’na ‘Türkiye devletinin makarrıidaresi Ankara şehridir’ şeklindeki maddenin ilave edilmesinin kabul edildiği ve konunun bir sonraki gün Meclis’in genel toplantısında tekrar gündeme getirilip maddenin kanuniyetinin savunulacağı” ifade edildi.

Aynı tarihli Tanin gazetesinde “Ankara Merkezi Hü­kü­met” başlıklı haberde ise fırka toplantısında Ankara’ya Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın adının verilmesi hakkındaki teklifin, toplantıya başkanlık eden Mustafa Kemal Paşa tarafından gündeme dahi alınmadığı bilgisi yer almaktaydı.

Yasa tasarısı 10 Ekim’de Layiha Komisyonu’ndan, yine aynı gün Anayasa Komisyonu’ndan hızla geçti ve 13 Ekim 1923’te Meclis Genel Kurulu’na geldi.

Tasarı, tartışmalardan sonra oy çokluğuyla kabul edildi. Oturum Başkanı Ali Fuat Paşa’nın “oy çokluğuyla” sözüne, bazı milletvekillerinin “oy birliğiyle” sesleriyle itiraz etmesi üzerine, Ali Fuat Paşa “Efendim kalkmayan el vardır. Oy birliğiyle diyemem, gördüm, büyük çoğunlukla kabul edilmiştir.” diyerek oturumu sonlandırdı.

Yasa teklifi şeklinde gündeme gelen bu konu, “Ankara şehrinin Türkiye devletinin başkenti olmasına ilişkin Malatya Milletvekili İsmet Paşa’nın 2/188 sayılı yasa önerisi üzerine Anayasa Komisyonunca düzenlenen 10.10.1923 tarihli mazbata TBMM’nin 13.10.1923 tarihli 35. birleşiminin 2. oturumunda okunarak olduğu gibi kabul edilmiş ve Ankara şehrinin Türkiye devletinin başkenti olması büyük çoğunlukla kararlaştırılmıştır.” şeklinde karara dönüştü.

Kabul edilen karar, Ankara’nın, Mustafa Kemal ve Heyet-i Temsiliye’nin kente gelişinden itibaren fiili olarak sürdürdüğü merkez olma özelliğini, başkent sıfatıyla taçlandırdı.

Bu metin bir kanun değil TBMM kararı olduğundan, daha sonra Anayasa’da yer aldı.

Kaynak: NTV