ABD Başkanı Donald Trump’ın İsrail’in İran’a yönelik saldırılarına dair açıklamaları tam destekten kesin mesafeye kadar değişkenlik gösterdi. Bu tutarsızlık, çatışmaların şiddetlendiği bir dönemde belirsizliği daha da artırdı.

Trump’ın Kanada’daki G7 Zirvesi’nden ani ayrılışı da bu tabloyu pekiştirdi. Başkan yalnızca “Washington’da halledilmesi gereken büyük işler var” diyerek zirveden ayrıldı.

Beyaz Saray, erken ayrılığın “Ortadoğu’daki gelişmelerle” ilgili olduğunu açıkladı. Ancak Trump, Truth Social platformunda bunun “ateşkesle hiçbir ilgisi olmadığını” savundu.

Daha önce İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İran’a yönelik saldırıların “ABD ile tam koordinasyon içinde” gerçekleştiğini söylemişti.

Peki Trump’ı etkileyen faktörler neler ve şimdi hangi seçenekler masasında?

1. NETANYAHU’NUN BASKISINA BOYUN EĞMEK

Trump’ın nihai hedefi açık: Netanyahu gibi, İran’ın nükleer silaha sahip olmasını istemiyor. Ancak Netanyahu’nun aksine Trump bu hedefe varmanın yolunun bir anlaşmadan geçtiğini söylüyor.

Ancak bu hedefe ulaşma yöntemi konusunda kararsız. Bazen tehditlerle gerilimi tırmandırmayı tercih ederken, bazen de diplomasiyi öne çıkarıyor.

Geçen hafta bile, İsrail’in İran’a saldırısının ya bir anlaşmaya zemin hazırlayacağını ya da “her şeyi havaya uçuracağını” aynı cümlede söyledi.

“STRATEJİK ÇILGINLIK TEORİSİ”

Bu öngörülemezliği, destekçileri sıklıkla “stratejik çılgınlık teorisi”yle açıklıyor.

Soğuk Savaş döneminde Başkan Richard Nixon tarafından kullanılan bu teori, bilinçli şekilde belirsizliğin sürdürülerek karşı tarafın sindirilmesini amaçlıyor. Trump’ın İran yaklaşımında da bu teoriyi benimseyenler var.

ASKERİ SEÇENEK BASKISI

Netanyahu ise sürekli olarak Trump’a askeri seçeneği tercih etmesi için baskı yapıyor.

İsrail, ABD’nin elindeki “bunker buster” bombalarla Fordo’daki yeraltı nükleer tesisinin yok edilmesi için Amerikan desteğini daha sert şekilde talep ediyor.

Bazı analistlere göre Trump ise, İranlıları daha zayıf bir pozisyondayken müzakereye zorlayacak bir hamlenin işe yarayabileceğini düşünüyor.

2. ORTA YOLDU SEÇMEK: MEVCUT ÇİZGİYİ KORUMAK

Trump şu ana kadar, ABD’nin İsrail saldırılarına doğrudan dahil olmadığını yineledi.

Hali hazırda Amerikan savaş gemileri ve füze savunma sistemleri, İran’ın misillemelerine karşı İsrail’i korumak için devrede.

Trump’ın Ulusal Güvenlik Konseyi’ndeki bazı danışmanları, başkanın doğrudan müdahaleye dönüşebilecek adımlardan kaçınması gerektiği yönünde uyarılarda bulunuyor.

Netanyahu ise, İran’ın Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney’i hedef almanın çatışmayı bitireceğini savunuyor.

Ancak bir ABD’li yetkili hafta sonu bazı basın kuruluşlarına yaptığı açıklamada, Trump’ın bu fikre kesinlikle karşı çıktığını belirtti.

3. DESTEKÇİLERİNE KULAK VEREREK GERİ ÇEKİLMEK

Trump’ın üzerinde etkili olan en büyük siyasi faktörlerden biri de iç politikadaki destek tabanı.

Cumhuriyetçilerin büyük çoğunluğu İsrail’i koşulsuz destekliyor. Buna ABD’nin İsrail’e silah sevkiyatı da dahil. Pek çoğu, İran’a yönelik saldırılara açık destek verdi.

Ancak Trump’ın “Make America Great Again” (MAGA) hareketi içindeki bazı önemli isimler, artık bu geleneksel “İsrail’e tam destek” anlayışını açıkça reddediyor.

Son günlerde, ABD’nin neden Ortadoğu’da bir savaşa sürüklendiği ve bunun “Önce Amerika” dış politika ilkesiyle çelişip çelişmediği soruları yüksek sesle sorulmaya başlandı.

“ABD, İSRAİL’İ BIRAKMALI”

Trump yanlısı gazeteci Tucker Carlson, cuma günü sert bir eleştiri kaleme aldı. Yönetimin “savaşa dahil değiliz” iddialarını yalanladı ve ABD’nin “İsrail’i bırakması” gerektiğini savundu. Carlson, Netanyahu’yu ve “savaşa aç hükümetini” ABD’yi kendi savaşına sürüklemeye çalışmakla suçladı.

Bu yaklaşım Trump için ciddi bir zayıflık alanı oluşturuyor. Kamuoyuna yönelik açıklamalarında İsrail’e mesafe koymasının arkasında da bu baskılar olabilir.

Kaynak: NTV