İsrail ve İran arasında 12 gündür devam eden savaşta ateşkes sağlandığı açıklanırken, İsrail’in İran’a saldırı planını çok daha öncesinde yaptığı iddia edildi. 

ABD’nin The Washington Post (WP) gazetesinin mevcut ve eski İsrailli yetkililere dayandırdığı haberine göre, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD Başkanı Donald Trump’ın İran ile nükleer müzakere başlatma çabalarının çok öncesinde İran’a saldırı planını harekete geçirmişti. Buna göre, İsrail Başbakanı, geçen sene ekim ayından sonra İran’a yönelik saldırıya hazırlık yapılması için genel bir emir verdi. Bunun üzerine İsrail istihbarat yetkilileri suikast ile hedef alınabilecek İranlı nükleer bilim insanlarının ve askeri liderlerin listesini yapmaya başladı. İsrail Hava Kuvvetleri de gelecekte İran’a düzenlenecek bombardımanlar için “gökyüzünü temizlemek” adına Lübnan, Suriye ve Irak’taki hava savunmalarını sistematik olarak etkisiz bırakmaya başladı. 

“İKİ LİDER GÖRÜŞMEDEN HAFTALAR ÖNCE KARAR VERİLMİŞTİ”

Habere göre, İsrailli yetkililer İsrail’in tek başına saldırmasındansa ABD’nin askeri harekata katılmasıyla İran’ın nükleer programının hedef alınmasının daha etkili olacağına inanıyordu. İsrailli yetkililer, 2024 yılının sonbahar aylarında dönemin ABD başkanı Joe Biden’ın yönetimindeki mevkidaşlarıyla görüşmeler yaptı. Konu hakkında bilgi sahibi üç kaynağın aktardığına göre, bu görüşmelerin amacı iki ülke istihbaratlarının yaz aylarında topladığı ve İranlı nükleer bilim insanlarının silahlanma için kuramsal araştırmaları sürdürmek adına bir araya geldiğini gösteren istihbaratı ele almaktı. Fakat ABD istihbaratı, İran liderliğinin böyle bir karar aldığı sonucuna varmamıştı. Konu hakkında bilgi sahibi beş kaynak, ABD istihbaratının Trump döneminde de bu değerlendirmeyi sürdürdüğünü söyledi. 

Üst düzey İsrail hükümet yetkilileri, yapılan özel görüşmelerde, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve ABD Başkanı Donald Trump’ın 7 Nisan’da Oval Ofis’ten bir araya gelmesinden haftalar önce, mart ayında İsrail’in İran’ı en geç haziran ayında ABD’nin katılımıyla ya da katılımı olmadan vurmaya karar verdiğini anlattı. Kaynaklardan biri, bunun ardındaki mantığın, İran’ın hava savunma sistemlerini yılın ikinci yarısında yeniden inşa edecek olması olarak açıkladı. 

“NETANYAHU BEYAZ SARAY’A ÇAĞRILINCA PLAN GECİKTİ”

Gazetenin değerlendirmesinde göre, ABD ve İran arasındaki müzakerelerin devam ettiği sırada, 13 Haziran’da İsrail İran’a saldırdığında bu kararın arkasında İran’ın nükleer silah edinme çabalarının hızlandığı yönünde yeni bir istihbarat alınması ya da İsrail’e yönelik yakın bir tehdidin olması yoktu. İsrail, daha ziyade, aylar, hatta yıllar öncesinde ortaya koyduğu planları hayata geçirmek için “eşsiz bir fırsat” yakalamıştı. 

Kimliğinin paylaşılmaması koşuluyla açıklama yapan İsrailli bir yetkili, İsrail’in İran’a saldırı hesabının “hem fırsat hem ihtiyaç hissinden” doğduğunu belirtti. İsrailli yetkili, “Daha iyi bir zaman olmadığı doğru: İsrailliler hiç bu kadar iyi çalışmamış, İran ve vekilleri hiç bu kadar güçsüz olmamıştı” diye konuştu. Bunun harekete geçmek için yeterli olmadığını söyleyen yetkili, harekete geçme sebeplerinin “gereklilik” ve “başka bir alternatifin olmadığını anlamaları” olduğunu ileri sürdü. 

Habere göre, İsrail esasında İran’ı 2025 yılının ilk altı ayı içinde vurmayı planlıyordu fakat Netanyahu’nun Trump ile görüşme için Washington’a çağrılması planın beklenmedik bir şekilde gecikmesine sebep oldu. Netanyahu’ya sorunu diplomatik olarak çözmek için ABD’nin doğrudan müzakerelere başlayacağı söylendi. Fakat İsrail Başbakanı Netanyahu’nun İran’a saldırı düzenleme yönündeki güçlü eğilimi değişmedi. 

İSRAİL’DE ANLAŞMA ENDİŞESİ

İsrailli bir yetkiliye göre, ilkbahar aylarına gelindiğinde, İran ve ABD arasında olası bir anlaşma, İsrail’de İran’ın sonunda bir nükleer bombaya sahip olacağı yönünde endişe yarattı. Üst düzey İsrailli eski bir yetkili de İsraillilerin ilkbahar boyunca kendileriyle savaş planları yapılmasına yardımcı olan Merkez Kuvvetler Komutanı Michael E. Kurilla’nın emekli olmasının beklediğini aktardı. 

Habere göre, İsrailli yetkililer ABD’nin de katılacağını umarak son aylarda İran’a olası saldırılar konusunda vites yükseltti. İsrail Trump yönetimi ile istihbarat paylaşımı yapmış olsa da ABD istihbarat yetkilileri burada “şaşırtıcı biçimde yeni” bir şey görmedi. Ancak İsrailli yetkililer, bilim insanlarının “pek çok alarm verici alanda” çalışmalar yaptığını iddia ediyordu. Bunların arasında plastik patlayıcı yapımı ve nötron radyasyon deneyleri de vardı. Öte yandan, İsrailli yetkililer, İran’ın dini lideri Ali Hamaney’in nükleer silah üretimi emri vermediğini de kabul ediyordu. 

Washington’da ise Trump, kendi istihbarat örgütlerinin analizlerinin de ötesine geçerek İran’ın bomba üretme peşinde olduğuna inanmaya başladı. İsrail, 13 Haziran’da İran’a saldırı başlatırken, İran da buna misilleme saldırılarıyla karşılık verdi. ABD de savaşın 10’uncu gününde İran’da yer alan üç nükleer tesise saldırı düzenledi. ABD Başkanı Trump’ın açıklamasına göre, İsrail-İran ateşkesi bu sabah itibarıyla yürürlüğe girdi. 

Kaynak: NTV