Salt’tan ‘Yolculuklar, Ayinler ve Bir Arşiv’

Yayın, Sadık Karamustafa’nın 1980’lerden bu yana kaleme aldığı yazıları bir araya getiriyor. Yazılarında grafik tasarıma dair teorik ve pratik sorunları ele alan Karamustafa, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e bu alandaki üretimleri irdeleyerek Türkiye’nin görsel kültür tarihine de bir bakış sunuyor. Karamustafa’nın tasarımcı, eğitimci, araştırmacı ve sivil toplumcu yönlerine ışık tutan arşivinden görsellerin eşlik ettiği yayın, kronolojik bir akışla ilerliyor. Yazılarda, 1980’li yıllarda bugünkü anlamıyla “tasarım” kavramına pek aşina olmayan grafik ortamındaki rekabet ve mesleki örgütlenme çalışmaları öne çıkarken, 1990’lı yıllarda kurumsal kimlik, kent kimliği ve kitap tasarımı etrafındaki tartışmalar ile grafik tasarımdaki özgün literatür eksiğini yayın ve sergilerle giderme çabaları ele alınıyor. İstanbul’da özel müzeciliğin dinamizm kazandığı, sergi ve tasarım etkinliklerinin çeşitlendiği 2000’lere gelindiğinde ise Karamustafa’nın grafik tasarım alanındaki arşiv ve müze ihtiyacına vurgu yapması dikkat çekiyor.

Adını Karamustafa’nın 1960’larda başlayan tasarım serüvenine ilişkin “üç hayat” metaforundan alan e-yayın, detaylı bir kronolojiyle tamamlanıyor. Karamustafa’nın mesleki yaşamında belirleyici bulduğu gelişmelere dair anekdotlarını içeren kronoloji, tasarımcının e-yayınla eş zamanlı erişime açılan arşivine dair bir rehber niteliği taşıyor.

Sadık Karamustafa Arşivi, tasarımcının 1960’lardan bugüne afiş, kitap, kapak, süreli yayın, kurumsal kimlik, sergi tasarımı alanlarındaki üretimleri, dönemin kültür ortamının izdüşümü niteliğindeki yazışmaları, karikatür ve eskiz defterleri ile yazılarını bir araya getiriyor. Efemera ve fotoğraflar, hakkında çıkmış haber, eleştiri ve röportajlar ile kişisel hayatından belgeler de arşivdeki malzemeler arasında yer alıyor. Salt Araştırma Grafik Tasarım Arşivi’ne eklenen koleksiyona archives.saltresearch.org adresinden erişilebilir.

1946’da Fatsa, Yalıköy’de doğdu. İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nde (bugün Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi) grafik tasarım eğitiminin ardından aynı okulda yüksek lisans ve doktora çalışmalarını tamamladı. 1979’da kendi atölyesini kurana dek yayınevleri, reklam ajansları ve tiyatrolarda çalıştı; 2001’de Ayşe Karamustafa ile Karamustafa Tasarım’ı kurdu. 1989’da eğitim vermeye başladığı MSGSÜ’den 2013’te profesör unvanıyla emekli oldu. Profesyonel yaşamı boyunca arkeolojiden sanata, mimarlıktan edebiyata pek çok alanda sergi, yayın ve kurumsal kimlik tasarımı projeleri gerçekleştirdi. Yurt içi ve yurt dışında birçok sergide yer aldı; ulusal ve uluslararası tasarım yarışmalarının seçici kurul üyeliklerinde bulundu. 1995’ten bu yana Tüyap Kitap ve Sanat Fuarları’nın tasarım danışmanlığını yürüten tasarımcı, 2008 Frankfurt Kitap Fuarı Konuk Ülke Türkiye programının baş küratörlüğünü üstlendi; 2010’da Adalar Müzesi’nin kurucu ekibinde yer aldı. 1982’den başlayarak Grafik Tasarımcılar Meslek Kuruluşu’nun (GMK) çeşitli yönetim kademelerinde görev yaptı. 1995-1999 yıllarında Uluslararası Tasarım Konseyi’nin (IcoD) iki dönem başkan yardımcılığını yapan Karamustafa, 1997’de Türkiye’den Alliance Graphique Internationale’e üye seçilen ilk grafik tasarımcı oldu. Aynı yıldan itibaren İstanbul’da tasarım eğitimi üzerine bir ilk niteliğindeki uluslararası etkinlik “Grafist: Uluslararası İstanbul Grafik Tasarım Günleri”nin proje yönetmenliğini üstlendi. Yaşamını İstanbul, Ayvalık ve Berlin’de sürdürüyor.