2023 yılı ekim ayında Gazze‘ye yönelik operasyonlar başladı ve bu operasyonların en önemli silahı “açlık” oldu. 

Birleşmiş Milletler destekli bir girişimin Ağustos ayında yayınladığı rapora göre, İsrail’in yaklaşık iki yıldır sürdürdüğü savaş, Gazze‘nin bazı bölgelerini “insan yapımı” kıtlığa sürükledi ve bu durum, Filistinlilerin amansız bombardıman, kitlesel yerinden edilme ve hastalıkların yayılması altında hayatta kalma mücadelesini derinleştirdi.

CNN’in ayrıntılı analizinde,  İsrail’in açlık makinasını nasıl kullandığı irdelendi.

BM destekli, küresel gıda güvensizliği ve yetersiz beslenmeyi değerlendiren bir uzman paneli olan Entegre Gıda Güvenliği Evre Sınıflandırması’nın (IPC) raporu, Hamas önderliğindeki 7 Ekim 2023 saldırılarının ardından İsrail’in Gazze’ye düzenlediği operasyona yönelik artan uluslararası tepkiyi körükledi ve yakın zamanda Filistin devletini resmen tanıma yolunda adımlar atan bazı ülkeler tarafından da referans alındı.

IPC, 2025 yılı Eylül ayı sonuna kadar Gazze nüfusunun yaklaşık üçte birinin kıtlık koşullarıyla karşı karşıya kalacağını öngördü, ancak bu tahmin hakkında henüz bir güncelleme yapmadı.

IPC, Gazze Şeridi’nin beş vilayetiyle nüfus bakımından en büyüğü olan Gazze vilayetinde, yarım milyondan fazla insanın “açlık, yoksulluk ve ölüm” döngüsüne mahkûm edildiğini de raporunda geçirdi.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Hamas’ın “kalan kalelerinden” birini hedef aldığını söylediği Gazze Şehri’ne yönelik İsrail saldırısı, insan hakları savunucularına göre açlık çeken Filistinlilere yönelik yardım operasyonlarını sekteye uğrattı.

BM’nin gıda hakkı özel raportörü Michael Fakhri, İsrail’in uluslararası hukuku ihlal ederek açlığı “Filistinlilere karşı bir silah olarak” kullandığını savundu.

“İSRAİL AÇLIĞI SİLAH GİBİ KULLANDI”

Fakhri, 28 Ağustos’ta CNN’e yaptığı açıklamada, “İsrail, Gazze‘deki Filistinlileri aşağılamak, zayıflatmak, yerinden etmek ve öldürmek için yiyecek ve yardımı bir silah olarak kullanıyor.” demişti.

İsrail, IPC’nin bulgularını reddederken , Gazze‘ye yardım girişini denetleyen İsrail kurumu, raporun “yanlış” olduğunu ve “Hamas kaynaklı kısmi, taraflı” verilere dayandığını iddia etti. Netanyahu, ofisinden yaptığı açıklamada, BM destekli raporu sert bir dille eleştirerek, “İsrail’in açlık politikası yok.” iddiasında bulundu.

İsrail o zamandan beri Gazze’ye yardım akışını artırdığını iddia ediyor. Ancak yardım kuruluşları, İsrail’in özellikle Gazze Şehri çevresinde savaşı yoğunlaştırmasının Filistinlilerin yaşadığı sıkıntıları daha da artırdığını belirtiyor. 

IPC, kıtlığın 2025 yılı eylül ayı sonuna doğru Gazze’nin orta kesimindeki Deyr el-Belah’a ve daha güneyde Han Yunus’a yayılacağını ve yaklaşık 641 bin kişiyi etkileyeceğini öngördü.

132 BİN ÇOCUĞUN ÖLME İHTİMALİ VARDI

IPC, Haziran 2026’ya kadar beş yaşın altındaki en az 132 bin çocuğun akut yetersiz beslenmeden muzdarip olmasının beklendiğini, bunların arasında ölüm riski yüksek olan 41 binden fazla çocuğun da ciddi vakalar yaşayacağını belirtti.

Gıda güvensizliğinin ciddiyetini ölçmek için kullanılan beş aşamalı bir gösterge olan IPC’ye göre, kıtlık ancak üç eşik karşılandığında ilan edilebilir:

Hanelerin en az yüzde 20’si aşırı gıda sıkıntısıyla karşı karşıya, akut yetersiz beslenme olarak değerlendirilen çocukların oranı belirli bir eşiğe ulaşıyor ve her gün 10.000 kişiden en az ikisi açlıktan veya yetersiz beslenme ve hastalıktan ölüyor.

İsrail, IPC’yi kıtlık ilanı için akut yetersiz beslenen çocukların ikinci eşiğini düşürmekle suçladı; IPC ise bu iddiayı reddetti.

Araştırmacılar çocuklarda yetersiz beslenmeyi değerlendirmek için üç yöntem kullanıyor; çocuğun boyu ve kilosu, çocuğun orta üst kol çevresi.

IPC, 2019’dan beri kullanılan bir ölçüt olan ikincisini, altı ila 59 aylık çocukların en az yüzde 15’inin orta üst kol çevresinin 125 mm’den az olduğunu veya ödem olduğunu belirlemek için kullandığını CNN’e söyledi.

IPC, CNN’e kıtlık sınıflandırması için eşiklerin “standart olduğunu ve Gazze için değiştirilmediğini” söyledi ve MUAC ölçütünün “en sık kullanılan ölçüm olduğunu ve ölüm sonuçlarıyla güçlü bir korelasyona sahip olduğunu” ve bu on yılda Sudan ve Güney Sudan’daki kıtlık sınıflandırmalarında da kullanıldığı bilgisini vermişti.

İnsan hakları savunucuları, İsrail’in sağlık altyapısını tahrip etmesi ve yoğunlaşan düşmanlıkların, Gazze‘deki kıtlığın tüm boyutlarıyla belgelenmesi çabalarını engellediğini söylüyor.

Gazze Sağlık Bakanlığı, 1 Ekim’de yaptığı açıklamada, 700 günden fazla süren savaşın ardından 151’i çocuk olmak üzere 455 Filistinlinin yetersiz beslenme veya açlıktan öldüğünü bildirdi. Bakanlık, IPC’nin 15 Ağustos’ta kıtlığı doğrulamasından bu yana toplam ölüm sayısının 177’sinin yetersiz beslenme veya açlıktan öldüğünü belirtti.

BM ve yardım kuruluşları, İsrail’in gecikmiş onaylar, zorlu sınır kontrolleri ve keyfi olarak reddedilen yardımlar gibi geniş bürokratik engel ağının, sınırın diğer tarafına ulaşan yardım miktarını azalttığını ve gıda maliyetlerinin hızla artmasına neden olduğunu söylüyor.

İSRAİL’E ETNİK TEMİZLİK UYARISI YAPILDI

ABD’li Demokrat Senatörler Chris Van Hollen ve Jeff Merkley, 2025 yılı ağustos ayı sonlarında bölgeyi ziyaret ettikten sonra Netanyahu hükümetinin “Gazze‘yi Filistinlilerden etnik temizlikle temizleme planı uyguladığı” uyarısında bulunmuş ve İsrail’i, yiyeceği “savaş silahı olarak kullanmakla” suçlamıştı. İsrail ise bu iddiaları reddetmişti.

11 Eylül’de yayınlanan raporda, “Gezimizin bulguları, Netanyahu hükümetinin Gazze‘deki savaşının Hamas’ı hedef almanın çok ötesine geçerek oradaki Filistinlilere toplu cezalar uygulamaya ve hayatlarını sürdürülemez hale getirmeye kadar gittiği kaçınılmaz sonucuna varıyor,” denildi. 

İsrailli yetkililer, BM’yi Gazze sınırında araçların “toplanmadığını” ileri sürerek, BM’yi araçların Gazze’ye girişini koordine etmemekle suçladı .
Ancak BM Filistinli Mülteciler Ajansı’nın (UNRWA) Gazze’deki İşler Müdürü Vekili Sam Rose, Gazze’ye giren ve çıkan mallar üzerinde neredeyse tam yetkiye sahip olan İsrail’in, bölgeye giren gıdanın hacmini, türünü ve genel akışını “kalorisine” kadar kontrol ettiğini söylüyor. Rose, “Sistemin sorunsuz çalışması amaçlanmamıştır.” dedi.

GÜNLÜK BİN 400 KALORİYE MAHKUM OLDULAR

BM’nin Haziran ayındaki raporuna göre , Filistinliler 2025 yılı mayıs ayı itibarıyla günde sadece bin 400 kalori tüketiyordu; bu da “bir insan vücudunun hayatta kalmak için ihtiyaç duyduğu kalorinin yüzde 67’sine” denk geliyor. Normalde 2 bin 300 kaloriye gereksinim var.

ABD ve İsrail destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı (GHF), Mayıs ayında, güney Gazze’de bir tanesi hariç hepsi özel askeri yüklenicilere dayanan ve büyük ölçüde BM öncülüğündeki 400 merkezin yerini alan, bölgede beş dağıtım merkezi işletmeyi planlayan bir program başlattı.

Yardım ve sağlık çalışanları, Gazze’ye gıda ulaştırmanın GHF noktaları ve uçaklardan yardım paleti bırakma gibi diğer yöntemlerinin birçok Filistinli için insanlık dışı ve erişilemez olduğunu, onları yaralanmaya veya ölüme maruz bıraktığını söylüyor.

Ancak bu merkezlere gitmek isteyenler de öldürüldü.

İSRAİL YARDIM NOKTALARINDA İNSANLARI ÖLDÜRDÜ

BM, 10 Eylül’de yaptığı açıklamada , 27 Mayıs ile 9 Eylül arasında “askeri ikmal noktalarının yakınında” en az bin 172 kişinin öldürüldüğünü ve konvoy ikmal güzergahlarında yaklaşık bin kişinin daha hayatını kaybettiğini belirtti.

Ağustos ayında BM uzmanları, Gazze‘de GHF tarafından işletilen noktaların derhal kapatılması çağrısında bulunmuş ve İsrail güçlerini yardım arayan insanlara “ayrım gözetmeksizin ateş açmakla” suçlamıştı. Savunucular, merkezlerin kadınlar, çocuklar, engelliler ve yaşlı Filistinliler için “özellikle zor” erişime sahip olduğu konusunda uyardı.

GHF, Gazze‘deki çalışmalarını savundu ve Eylül ayının başlarında Gazze’de “müdahale olmaksızın büyük ölçekte” gıda dağıtımı yapabilen tek kuruluşun kendileri olduğunu ileri sürdü.

BM’ye göre, İsrail’in Gazze’ye iki yıldır sürdürdüğü saldırılar sonucunda 28 Temmuz itibarıyla ekilebilir ve hasarsız tarım arazilerinin yalnızca yüzde 1,5’u kalmıştı. Bu da Filistinlilerin ürün yetiştirmesini büyük ölçüde engellemişti.

Bu yıkım, İsrail’in balık avlama yasağı ve kuzeyde yoğunlaşan saldırılarla birleşince, yüz binlerce yerinden edilmiş Filistinlinin erişebildiği gıda kaynakları daha da kısıtlandı.

BM özel raportörü Fakhri, “İsrail’in açlık taktiklerini Gazze’nin kuzeyine odaklaması tesadüf değil,” dedi. “İnsanları Gazze’nin kuzeyinden güneyine sürme niyetlerini açıkladılar… Tıpkı şimdi olduğu gibi, açlık kampanyalarının Gazze Şehri’ne odaklanması, işgal planlarıyla örtüşüyor.”