2025 yılı için Nobel Fizik Ödülü John Clarke, Michel H. Devoret ve John M. Martinis’e verildi.

ABD’li üç bilim insanı, “elektrik devresinde makroskopik kuantum mekanik tünelleme ve enerji kuantizasyonunun keşfiyle” ödülü kazandı.

Bu yılki ödül kapsamında kazananlara toplam 11 milyon İsveç kronu (yaklaşık 50 milyon Türk Lirası) para ödülü takdim edilecek.

YALNIZCA BEŞ KADIN KAZANDI

1901–2024 yılları arasında fizik dalında 118 Nobel Ödülü verildi. Toplam 227 fizik ödülü sahibinden yalnızca beşi kadın. Bunlardan biri de 1903’te ödül alan Marie Curie idi.

Geçen yılın fizik ödülü, 1980’lerde yaptıkları buluşlarla yapay zekaya öncülük eden fizikçi John Hopfield ile bilgisayar bilimci Geoffrey Hinton’a verilmişti.

JOHN CLARKE: SÜPERİLETKENLİĞİN SINIRLARINI AŞAN ÖNCÜ FİZİKÇİ

1942 doğumlu İngiliz fizikçi John Clarke, Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley’de Deneysel Fizik Profesörü olarak görev yapıyor.

Lisans, yüksek lisans ve doktora derecelerini 1964 ve 1968 yıllarında Cambridge Üniversitesinden alan Clarke, özellikle süperiletkenlik ve süperiletken elektronik alanlarındaki çalışmalarıyla tanınıyor.

Clarke, manyetik akıyı son derece hassas bir şekilde ölçebilen süperiletken kuantum girişim cihazlarının (SQUID) geliştirilmesi ve uygulanmasında önemli katkılar sağladı.

MICHEL DEVORET: KUANTUM FİZİĞİNDE YENİ ÇAĞ AÇAN BİLİM İNSANI

1953 doğumlu Fransız fizikçi Michel Devoret, Yale Üniversitesinde F. W. Beinecke Uygulamalı Fizik Profesörü olarak görev yapıyor.

Aynı zamanda Yale’deki Uygulamalı Fizik Nanofabrikasyon Laboratuvarının Direktörü olan Devoret, Google Kuantum Yapay Zeka biriminde Baş Bilim İnsanı olarak da çalışıyor.

Devoret, makroskopik kuantum tünelleme ve tek elektron pompası üzerine yaptığı öncü çalışmaların yanı sıra devre kuantum elektrodinamiği (QED) ve kuantronik alanlarını başlatan katkılarıyla tanınıyor.

Devoret, 2025 Nobel Fizik Ödülü’nü “bir elektrik devresinde makroskopik kuantum mekaniksel tünelleme ve enerji nicemlenmesinin keşfi” nedeniyle aldı.

JOHN MARTINIS: KUANTUM ÜSTÜNLÜĞÜNE GİDEN YOLUN ÖNCÜSÜ

1958 doğumlu Amerikalı fizikçi John M. Martinis, Santa Barbara Kaliforniya Üniversitesinde fizik profesörü.

Martinis ve ekibi, 2014 yılında süperiletken kübitler kullanarak bir kuantum bilgisayar inşa etmek üzere Google Kuantum Yapay Zeka Laboratuvarı tarafından işe alındı.

Lisans ve doktora derecelerini Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley’den alan Martinis, doktora çalışmaları sırasında bir Josephson tünel eklemi boyunca faz farkının kuantum davranışını araştırdı.
Martinis, 2025 Nobel Fizik Ödülü’nü bu keşfi sayesinde kazandı.